Alergia pokarmowa to jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny
„Alergia na pokarmy stanowi jeden z największych problemów przed jakim staje współczesna medycyna, a alergologia w szczególności. Jest ona w chwili obecnej bardzo poważnym problemem nie tylko z punktu widzenia alergologów i pacjentów, ale także pod względem społecznym, ekonomicznym i prawnym. (…) Szacuje się, że ponad 40% społeczeństwa w Polsce cierpi z powodu chorób alergicznych. Polska jest jednym z nielicznych krajów europejskich, w którym brak jest aktualnych danych na temat rzeczywistej częstości występowania alergii pokarmowej w wieku rozwojowym i wśród dorosłych (…)”
Raport „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania”, 2018, red. B. Wojtyniak, P. Goryński, s. 25 i 304
Alergia pokarmowa to wyzwanie dla społeczeństwa
Problem alergii pokarmowych nie dość, że jest złożony, to jest także bagatelizowany. W społecznym odbiorze alergie utożsamiane są z wysypką czy przejściowym bólem brzucha. Dopóki ktoś nie zmaga się z silną alergią, nie zdaje sobie sprawy, jak trudno zakupić produkt spożywczy bez konkretnego alergenu, zamówić posiłek w restauracji czy nawet zapisać dziecko do przedszkola. Co więcej, nie rzadko nawet najbliższe otoczenie osoby chorującej na alergie pokarmowe, a już w szczególności małego dziecka, bagatelizuje problem alergii powtarzając, że “trochę nie zaszkodzi”, zarzucając rodzicom podążanie za “modą na alergie” czy wręcz “fanaberię”.
Odnosimy nieustające wrażenie, że takie też postrzeganie alergii jako mody towarzyszy przedstawicielom gastronomii. Same wielokrotnie byłyśmy pytane, czy nasza dociekliwość co do składu określonego produktu wynika z alergii czy diety? “Bo wie pani, jak pani jest weganką, to może pani zjeść, ale przy alergii to już niekoniecznie”. A tak naprawdę, to jakie ma znaczenie, dlaczego pytamy o skład? Produkt opisany jako wegański nie powinien zawierać ani pochodnych mleka, ani jaj, więc powinien nadawać się również dla osoby uczulonej na mleko i/lub jaja. Określenie “wegański” często traktowane jest zatem jako chwyt marketingowy, niestety wprowadzający w błąd osoby poszukujące produktów bez mleka czy jaja.
Inspekcja handlowa kontroluje nieprawidłowości w branży gastronomicznej
W ramach działań rzeczniczych prowadzonych przez naszą Fundację zapytałyśmy Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów o wyniki kontroli dot. nadużyć w lokalach gastronomicznych, cateringach przedszkolnych / żłobkowych w zakresie prowadzenia wykazu składników i alergenów. Poniżej prezentujemy odpowiedź z Departamentu Prawnego Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów:
„W latach 2016 – 2020 (do 1 lipca) podczas wszystkich przeprowadzanych kontroli placówek gastronomicznych Inspekcja Handlowa każdorazowo sprawdzała sposób podawania informacji o alergenach. Charakterystyczne przykłady nieprawidłowości to:
- wymienianie składników alergennych zbiorczo dla wszystkich posiłków w menu;
- oznakowanie jedynie informacją o występowaniu składników alergennych, bez wykazu tych składników;
- podanie w oznakowaniu wyłącznie ogólnej nazwy potrawy, bez wykazu jej składników ani wyróżnienia składników alergennych;
- podanie sprzecznych, niepełnych, nierzetelnych informacji o składnikach powodujących alergie lub reakcje nietolerancji obecnych w gotowych posiłkach.”
Wyniki kontroli za lata 2016 -2020 przedstawia poniższa tabela:
| Kontrola żywności gastronomii w latach | Liczba partii skontrolowanych | Liczba partii zakwestionowanych ogółem | Liczba partii zakwestionowanych z uwagi na brak lub nieprawidłowo podane informacje o alergenie | Procent zakwestionowanych (2:4) |
| 2016 r. | 8 834 | 4 839 | 3 079 | 34,9 |
| 2017 r. | 10 274 | 6 074 | 3 533 | 34,4 |
| 2018 r | 10 916 | 6 568 | 3 862 | 35,4 |
| 2019 r. | 10 867 | 6 111 | 3 398 | 31,3 |
| 2020 r. (pierwsze półrocze | 1 885 | 516 | 288 | 27,4 |
Na marginesie trzeba zaznaczyć, że od 1 lipca 2020 r. kompetencje w tym zakresie przejęła Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, podległa Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi, która na dzień dzisiejszy nie dysponuje żadnymi danymi.
O dodatkowych „smaczkach” możecie przeczytać u nas na blogu i na stronach Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów:
- informacja z kontroli prawidłowości działania zakładów świadczących usługi cateringowe dla instytucji przeprowadzonej przez inspekcję handlową” ze stycznia 2018 r.;
- informacja z kontroli prawidłowości funkcjonowania handlu i gastronomii w szkołach i na wyższych uczelniach, w klubach studenckich, internatach, akademikach” Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z września 2016 r.
Czy można zjeść bezpiecznie “na mieście”? Trochę to loteria, w której połowie się znajdziemy. Gorzej, gdy będzie kosztować życie…
Dowiedz się więcej na temat swoich praw jako konsumenta! Projekt “Szczypta wiedzy szefa kuchni” powstał jako pakiet bezpłatnych materiałów edukacyjnych dla osób pracujących w branży gastronomicznej, ale Ty jako osoba korzystająca z ich usług też możesz się z niego sporo dowiedzieć.