Wiecie już (z tego wpisu), że każdy ma prawny obowiązek udzielenia pomocy osobie, której życie jest zagrożone. Wynika to nie tylko z ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym, ale i Kodeksu karnego.
Standard pomocy koniecznej do udzielenia dziecku będącemu pod opieką żłobka, przedszkola czy szkoły przez pracownika tejże placówki będzie wyższy niż w przypadku osoby, która doznała wstrząsu anafilaktycznego na ulicy. Dlaczego?
Ustawa prawo oświatowe
Ustawa prawo oświatowe nakłada na każdego nauczyciela obowiązek kierowania się w jego działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych m. in. dobrem uczniów i troską o ich zdrowie (art. 5), natomiast na dyrektora obowiązek wykonywania zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych w szkole lub przedszkolu (art. 68 ust. 1).
Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach
Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach nakłada na pracowników przedszkola i szkoły obowiązek przeszkolenia w zakresie udzielania pierwszej pomocy (§ 21).
Ustawa o opiece nad dziećmi do lat 3
Podobnie opiekunowie oraz wolontariusze w żłobku lub klubie dziecięcym, a także opiekunowie dzienni mają obowiązek odbycia co 2 lata szkolenia z udzielania dziecku pierwszej pomocy (art. 18a ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3).
Ustawa o opiece zdrowotnej nad uczniami
Sprawowanie opieki nad uczniami przewlekle chorymi w szkole zostało uregulowane w ustawie z dnia 12 kwietna 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami. Zgodnie z jej zapisami:
- podawanie leków lub wykonywanie innych czynności podczas pobytu ucznia w szkole przez pracowników szkoły (nie tylko przez nauczycieli!) może odbywać się wyłącznie za ich pisemną zgodą (art. 21 ust. 3);
- dyrektor szkoły ma obowiązek zapewnienia pracownikom szkoły (nie tylko nauczycielom!) szkolenia lub innych form zdobycia wiedzy na temat sposobu postępowania wobec uczniów przewlekle chorych lub niepełnosprawnych, odpowiednio do potrzeb zdrowotnych uczniów (art. 22).
Wprawdzie ustawa odnosi się do uczniów będących pod opieką szkoły, jednakże Ministerstwo Zdrowia, Edukacji i Nauki oraz Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej stanęły na stanowisku, że powyższe zasady należy stosować te same zasady podczas sprawowania opieki nad dziećmi przewlekle chorymi w żłobkach i przedszkolach. Ponadto MRPiPS zaleca, aby w procedurze wewnętrznej określić sposób postępowania w przypadku, gdy pracownicy nie wyrażą zgody na podawanie leków, w tym również okoliczności, w których zaistnieje konieczność wezwania rodzica lub zespołu ratownictwa medycznego.
Zatem mając zaświadczenie lekarskie o chorobie przewlekłej dziecka będącego pod opieką żłobka, przedszkola czy szkoły, z którego wynika jakie leki, w jakich dawkach i w jakiej sytuacji mają być podane dziecku oraz upoważnienie rodzica do podania tych leków dyrektor ma obowiązek zapewnić pracownikom szkolenie z udzielania pierwszej pomocy oraz zebrać pisemne zgody od nauczycieli, którzy podejmą się podania dziecku leku, w tym adrenaliny. W przypadku, gdy żaden z nauczycieli nie wyraża zgody na podanie leku (nie można nikogo do tego zmusić), dyrektor powinien postępować zgodnie z przyjętą procedurą.
A jak to wygląda w praktyce?
Rodzice, z którymi jesteśmy w kontakcie, niejdnokrotnie przekazywali nam swoje wątpliwości odnośnie interpretacji prawa przez urzędników lub dyrektorów w placówkach edukacyjnych, które w tym miejscu wyjaśnimy:
- dyrektor jednej ze szkół wydał zarządzenie, w którym zabronił nauczycielom udzielania pierwszej pomocy – jest to niezgodne z prawem, dyrektor ponosi odpowiedzialność za bezpieczeństwo dzieci, a zarządzeniem (ani żadnym innym aktem wewnętrznym, statutem ani uchwałą rady gminy) nie można wyłączyć odpowiedzialności karnej za nieudzielenie pomocy
- urzędnik jednej z podwarszawskich gmin powiedział, że jeżeli rodzice wiedzą, że dziecko jest zagrożone anafilaksją, to gdy ona wystąpi na terenie przedszkola, to nie można mówić o tym, że jest nieprzewidziana, wobec czego art. 162 k. k. nie ma zastosowania – absolutnie nie! Argumentacja taka przeczy nie tylko wiedzy medycznej (Co to jest anafilaksja?), ale również prawnej.
Projekt “Masz prawo pomóc dziecku w anafilaksji” finansuje m. st. Warszawa