Choć rekrutacja do placówek przedszkolnych / żłobkowych w zasadzie już się zakończyła, to problematyka poruszona w dzisiejszym wpisie będzie nadal aktualna we wrześniu, kiedy nasze dzieci wyruszą w świat. Wtedy nawet pewnie bardziej, bo okaże się, że nie wszystkie placówki są przystosowane, by sprostać potrzebom w zakresie żywienia naszych alergików. Bo nasze oczekiwania i potrzeby zupełnie nie spotkają się z możliwościami i kompetencjami personelu.
Jako mamy posiadamy swoje doświadczenia i przemyślenia na temat bezpieczeństwa i oferty żywieniowej w placówkach edukacyjnych. Może nawet pokusimy się o wpis na ten temat. W dzisiejszym skupimy się na literze prawa, by przedstawić wam możliwie najpełniejszą analizę prawną.
W imieniu Fundacji Allergia wystąpiłyśmy z prośbą o zajęcie stanowiska w sprawie dzieci z alergiami i nietolerancjami pokarmowymi odpowiednio przez Główny Inspektorat Sanitarny Departament Bezpieczeństwa Żywności i Żywienia, jak również Kuratorium Oświaty w Warszawie. Pamiętać przy tym należy, że kurator oświaty nie sprawuje nadzoru nad żłobkami. W przypadku m.st. Warszawy rejestr żłobków prowadzi Biuro Pomocy i Projektów Społecznych Urzędu m. st. Warszawy.
Stanowisko Kuratorium Oświaty
Na podstawie art. 108 pkt 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t. j. Dz. U. 2019, poz. 1148 z późn. zm.) „przedszkole w ramach realizacji zadań statutowych zapewnia dzieciom możliwość korzystania z posiłków”. Posiłki w przedszkolu powinny spełniać wymogi żywieniowe zalecane przez Instytut Matki i Dziecka oraz Instytut Żywności i Żywienia. Powinny być to posiłki o najwyższym standardzie, na bazie produktów najwyższej jakości i normami bezpieczeństwa zgodnymi ze standardami HACCP. Za organizację i jakość żywienia w przedszkolach odpowiada dyrektor przedszkola. Nie ma również możliwości odmowy przyjęcia dziecka do przedszkola ze względu na alergię, nietolerancję pokarmową lub indywidualną dietę.
Zgodnie z art. 155 ustawy Prawo oświatowe w celu zapewnienia dziecku podczas pobytu w publicznym przedszkolu odpowiedniej opieki, odżywiania oraz metod opiekuńczo-wychowawczych, rodzic powinien przekazać dyrektorowi przedszkola istotne dane o stanie zdrowia, stosowanej diecie i rozwoju psychofizycznym dziecka, w tym m.in. listę alergenów, których dziecko powinno unikać, celem podjęcia przez dyrektora działań organizacyjnych zmierzających do zapewnienia m.in. diety pozbawionej tych składników. Jak wskazało Kuratorium Oświaty w swoim stanowisku „w zależności od konkretnej sytuacji mogą być stosowane różne rozwiązania: modyfikacja posiłków dla konkretnego dziecka w kuchni przedszkolnej, zamawianie posiłków, a także w sytuacji gdy powyższe działania nie są możliwe do zrealizowania w danym przedszkolu – wskazanie przez organ prowadzący innego przedszkola publicznego (często wyspecjalizowanego), które zapewni odpowiednie żywienie dziecku z alergią. Obecnie większość przedszkoli zapewnia dzieciom z alergiami pokarmowymi pełnowartościowe posiłki zgodne z ich potrzebami”.
Stanowisko Głównego Inspektoratu Sanitarnego
Z kolei przepisy prawa żywnościowego nie regulują kwestii organizacji sposobu żywienia w przedszkolach i w żłobkach.
Wprowadzone w Polsce przepisy art. 52 c ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. 2019 poz. 1252) oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach (Dz. U. 2016 poz. 1154) – regulują wymagania w zakresie żywienia ogółu dzieci i młodzieży w ramach żywienia zbiorowego, w tym m.in. w przedszkolach. Jednak jak wskazał Główny Inspektorat Sanitarny Departament Bezpieczeństwa Żywności i Żywienia „przepisy te nie mają zastosowania do żywienia dzieci, których stan zdrowia wymaga stosowania specjalistycznych diet”. „W przypadku gdy dana placówka uwzględnia możliwość przynoszenia przez rodziców/opiekunów żywności dla dziecka dyrektor/właściciel placówki powinien zapewnić higieniczne warunki przechowywania i podawania – odpowiednie do rodzaju przyniesionej żywności i zgodne z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str.1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 34, str. 319)”.
Tyle w teorii
Przedszkolaku – nie będziesz głodny! Można by obwieścić światu. Czy aby na pewno? Z własnego doświadczenia wiemy, że praktyka jest różna, począwszy od zapewnienia dziecku pełnowartościowego posiłku w postaci suchego makaronu, podczas gdy rówieśnicy jedzą makaron z białym serem, czy też suchego chleba, a skończywszy na pomyłkach w dietach, które, jak wiemy mogą mieć tragiczne skutki. Żeby ich uniknąć poza odpowiednią wiedzą, przeszkoleniem pracowników placówek edukacyjnych dobrze też, by w przypadku dziecka wybrzmiewał jasny przekaz – „mam alergie”, który możecie zapewnić dzięki naszym opaskom czy przypinkom.