Nie czekaj – ratuj!

W ostatnich dniach nie milkną głosy ekspertów i ekspertek na temat możliwości podawania adrenaliny w szkołach i przedszkolach. Wszystko za sprawą briefingu prasowego „Ratować czy czekać”, który miał miejsce 15.03. b.r., a w którym wzięłyśmy udział jako przedstawicielki organizacji pacjenckiej – Fundacji Allergia – na zaproszenie Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.

Każda z nas pamięta nasze pierwsze pisma do Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka, w których powołując się na zasadę ochrony życia oraz na prawa dziecka wnosiłyśmy o zajęcie stanowiska w sprawie dzieci z alergiami i nietolerancjami pokarmowymi w żłobkach, przedszkolach i szkołach (zarówno publicznych, jak i niepublicznych), które mogłybyśmy przekazać rodzicom dzieci z alergiami, borykającym się z problemem braku odpowiednich warunków opieki nad ich dziećmi, a często wręcz odmową ich przyjęcia do placówki ze względu na stan zdrowia. Pytania dotyczyły m.in. tego, czy w sytuacji wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego żłobek / przedszkole / szkoła może odmówić podania dziecku adrenaliny oraz tego, czy i jakie warunki musi spełnić rodzic / opiekun, aby żłobek / przedszkole / szkoła mogła w razie wstrząsu anafilaktycznego podjąć odpowiednie działania pierwszej pomocy? Był sierpień 2020 r. Później wymieniłyśmy kilkanaście pism z Ministerstwem Zdrowia, Ministerstwem Edukacji i Nauki, Ministerstwem Rodziny i Polityki Społecznej, Rzecznikiem Praw Obywatelskich, a nawet Krajowym Konsultantem w dziedzinie alergologii, który to wskazał, że poparcie naszych starań i wystąpienie do Ministra Zdrowia o spotkanie w sprawie uregulowania podawania dzieciom adrenaliny na terenie żłobków, przedszkoli i szkół nie mieści się w kompetencjach konsultanta krajowego.

Skoro „drzwiami” się nie udało, szukałyśmy okna, choć trochę uchylonego. Takie pozostawił prof. Piotr Kuna, członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Alergologicznego (dalej PTA), który wielokrotnie powtarzał, że aktualnie problemem nie jest podanie adrenaliny, problemem jest jej niepodanie. Dzięki  niemu udało się bezpośrednio nawiązać kontakt z PTA, a następnie spotkać z zespołem ds. dostępności adrenaliny w szkole pod przewodnictwem prof. Zbigniewa Bartuzi i przedstawić opinię prawną nt. obowiązujących regulacji w zakresie możliwości dostępu dziecka / ucznia do adrenaliny w przypadku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego na terenie żłobka, przedszkola oraz szkoły oraz możliwości jej podania, w tym na temat art. 21 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 12 kwietna 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami, który pozwala na ogłoszenie przez Ministra Zdrowia w jego dzienniku urzędowym obwieszczenia z zaleceniami towarzystwa naukowego o zasięgu krajowym, zrzeszającego specjalistów w danej dziedzinie medycyny, zgodnie z postanowieniami ich statutów.

I dziś można krzyknąć „mamy to!”, choć droga była kręta i nie jeden raz miałyśmy chwile zwątpienia, czy w ogóle jakiekolwiek zmiany są możliwe i czy wystarczy nam na znaczki ;).

Dziś, w marcu 2022, mamy deklarację Ministerstwa Zdrowia, że opublikuje w drodze obwieszczenia wytyczne postępowania dotyczące opieki nad uczniami zagrożonymi anafilaksją i chorującymi na astmę, opracowane i przekazane przez Polskie Towarzystwo Alergologiczne.

Choć obwieszczenie nie jest aktem normatywnym, to pojawi się w dzienniku urzędowym – zatem będzie dodatkowym argumentem, który może przekonać nieprzekonanych, by w razie sytuacji tego wymagającej, nikt nie zadawał sobie pytania – „Ratować czy czekać?”.

Będzie to ważny krok w kierunku zwiększenia świadomości nauczycieli nt. reakcji anafilaktycznych i przekonania ich o tym, że mają prawo podać uczniowi adrenalinę w autowstrzykiwaczu lub ampułkostrzykawce. A co ważne, Polskie Towarzystwo Alergologiczne odpowiedziało na często pojawiające się pytania: “Co się stanie, gdy podam adrenalinę za wcześnie? Co się stanie, gdy podam adrenalinę źle? Czy mogę zaszkodzić dziecku podając mu adrenalinę?”