Niejednokrotnie w naszych wpisach pojawia się określenie „alergia krzyżowa”, „reakcje krzyżowe”. Hasło często spotykane, dotąd przez nas niewyjaśniane. Po diagnostyce molekularnej naszego dziecka, gdy okazało się, że prezentuje wysoki wskaźnik uczulenia na alergeny z rodziny PR-10 wiedziałam, że mam kolejną pracę domową „do odrobienia”. Szczęśliwie było już po okresie pylenia brzozy na którą jest uczulone i miałam czas, by zgłębić temat.
Pylenie brzozy rozpoczyna się z reguły z początkiem kwietnia stąd niniejszy wpis, który mamy nadzieję ułatwi wam znalezienie przyczyny pogorszonego stanu skóry dziecka, jeśli taki na skutek reakcji krzyżowej miałby nastąpić.
Alergia krzyżowa? Reakcje krzyżowe? Brzoza? O co w tym wszystkim chodzi?
Wyjaśnienie, czym jest alergia znajduje się w jednym z naszych pierwszych wpisów. Ujmując syntetycznie alergia polega na nadmiernej, upośledzonej reakcji układu immunologicznego na występujące w środowisku obce dla organizmu substancje – alergeny. Są one ignorowane przez organizm osoby zdrowej, w przypadku osób borykających się z alergiami, powodują szereg dolegliwości. Obce dla organizmu substancje – alergeny to cząsteczki białek. Alergenem może być każda struktura zawierająca białko, a ściślej ujmując różne białka, tzw. komponenty alergenowe zdolne do wywołania reakcji alergicznej. Te z kolei komponenty zawierają cząsteczki – epitopy, które też nie wchodząc dalej w szczegóły medyczne można usystematyzować, na takie które m.in. są odpowiedzialne za reakcje krzyżowe. Reakcja krzyżowa polega na tym, że przeciwciała produkowane przez organizm dziecka łączą się z cząsteczkami białek – alergenami, niezależnie od tego, gdzie alergen występuje, np. czy w pyłku brzozy, czy w jabłku.
Takie same albo cząsteczki białka o podobnej budowie (wykazujące podobieństwo strukturalne w obrębie epitopów) mogą bowiem występować zarówno w różnych roślinach, jak i różnych ich częściach, np. pyłki drzew i owoce. I tak, pokarm, który nas uczula, może dać objawy alergii tylko wtedy, gdy jest spożywany w okresie pylenia roślin lub tylko wtedy, gdy jest spożywany z innym pokarmem, alkoholem lub lekiem. Są przypadki, gdy objawy pojawiają się tylko w sytuacji zaistnienia dodatkowych czynników jak ciepło, zimno czy wysiłek fizyczny[1].
„Białka PR – 10 reprezentowane są przez główny alergen brzozy Bet v1, który jest przyczyną uczulenia u ponad 93% osób z alergią na pyłek brzozy. Alergia na brzozę jest jedną z najczęściej występujących alergii wziewnych w Europie Północnej i Środkowej. Obecność specyficznych przeciwciał stwierdza się u 6 do 20% populacji, natomiast objawy występują u około połowy z nich. Co ważne „białka z rodziny PR-10 są termolabilne, czyli nieodporne na działanie wysokich temperatur, gotowanie produktów przed spożyciem powoduje całkowite wyeliminowanie lub znaczącą redukcję objawów zespołu alergii jamy ustnej (OAS)[2]“.
Więcej na temat reakcji krzyżowych i diagnostyki dowiecie się w filmie przygotowanym dla naszej Fundacji przez dr n. med. Emilię Majsiak, na co dzień pracującą przy diagnostyce molekularnej alergii wziewnej i alergii pokarmowej na Wydziale Medycznym UKSW w Warszawie
Poniżej informacje z jednej z ulotek[3], którą otrzymałam, jako coś na początek naszej drogi z alergiami krzyżowymi.
Jeśli Ty, lub Twoje dziecko jest uczulone na:
- Pyłki drzew (brzozy, olchy, leszczyny) wskazanym jest zwrócenie uwagi, czy jabłka, wiśnie, nektarynki, brzoskwinie, kiwi, orzechy laskowe, orzeszki ziemne, marchew, seler, soja, ziemniak nie powodują reakcji;
- Bylicę – zioła marchew, seler, liczi, mango, słonecznik, winogrona, brzoskwinie, czy gorczyca;
- Trawy – mąka, banan, pomidor;
- Brzoskwinię – śliwka, jabłko, morela;
- Roztocza kurzu domowego – owoce morza;
- Naskórek zwierząt – mleko, mięso, podroby;
- Pierze – drób, jajka, podroby;
- Lateks – ananas, banan, awokado, pomidor i ziemniak.
Jeśli z kolei zauważysz u dziecka reakcje krzyżowe:
- powstrzymaj się od spożywania alergizujących owoców oraz innych pokarmów, zwłaszcza w okresie pylenia roślin;
- miej ze sobą lek antyhistaminowy, by w razie wystąpienia pierwszych objawów reakcji krzyżowej (zazwyczaj drętwienie i mrowienie) go podać.
Bibliografia:
[1] https://oddechzycia.pl/nauka/alergiczna-reakcja-krzyzowa-co-to-jest-objawy-reakcji-krzyzowych/
[2] https://alergiczne.info/reakcje-krzyzowe-alergologii-cz-4-bialka-pr-10/
[3] opracowanie merytoryczne: dr n. med. Jacek Gocki; specjalista alergolog